Oekraïense vluchtelingen – Veelgestelde vragen – versie 18 maart 2022

Diverse partijen uit de sector kinderopvang vertalen de actuele ontwikkelingen naar wat dit betekent voor onze opdracht. Wat is hier onze verantwoordelijkheid en wat kunnen wij doen zodat de vluchtelingkinderen zich veilig weten, erbij kunnen horen en blijven genieten van optimale kansenontwikkeling?

BK, BMK, MinSZW, VNG, GGD GHOR en het NJI zoeken elkaar op zodat we een elkaar-versterkende opvangomgeving kunnen vormen. De gemeente heeft hier wat ons betreft een regierol in. Klik hier voor de Handreiking gemeentelijke opvang Oekraïners.

We onderscheiden in dit traject 3 invalshoeken:

1. De praktische/bedrijfsvoering aspecten
2. De pedadagogisch/didactisch aspecten
3. De rol van de kinderopvang en de dilemma’s waar je mee te maken krijgt bij de opvang van vluchtelingkinderen

In dit artikel gaan we in op de praktische bedrijfsvoering aspecten. In de komende week komen wij bij jullie terug met artikelen over de invalshoeken 2 en 3.

Er zijn veel vragen te beantwoorden in de zoektocht naar benodigde middelen en voorwaarden. We zetten de belangrijkste vragen en antwoorden op een rij.

Wat mag er binnen de wet Kinderopvang?
Er is binnen de Wet Kinderopvang veel mogelijk, maar onder een aantal voorwaarden; het past binnen de BKR, het moet duidelijk zijn hoe het gefinancierd wordt (want geen KOT) en als houder heb je goed nagedacht over de (emotionele) veiligheid van alle kinderen. De BKR geldt voor iedereen en daarin zijn vluchtelingkinderen dus geen uitzondering. Er is geen marge om buiten BKR te werken. Gezien de huidige wachtlijsten lijkt opvang van vluchtelingen binnen de bestaande kaders op veel plekken daarom een lastige opgave te worden, maar uiteraard onderschatten wij de creativiteit en innovatiekracht van onze leden allerminst. Wij zijn in gesprek met de ministeries van SZW en OCW hoe hier landelijk zowel qua kinderopvang als qua onderwijs vorm aan te geven.

Voor incidentele acties zoals een speelochtend in een buurthuis onder begeleiding geldt de Wet Kinderopvang niet. Hierin zien we mooie voorbeelden van onze leden voorbij komen.

Vragen voor alle opvangvormen
Voor iedereen geldt: twijfel je of je verzekering iets dekt? Bel je verzekering. Iedere polis ziet er anders uit. Check dit voordat je aan de slag gaat.

1. Kan ik Oekraïense kinderen opvangen?
   • Ja, dat kan, mits:
     1. Het binnen de BKR past
     2. Je iets geregeld hebt voor wie dat betaalt. Vooralsnog gelden de normale voorwaarden voor de kinderopvangtoeslag. Daaraan zullen deze gezinnen meestal niet voldoen.
     3. Je goed hebt nagedacht over de sociaal-emotionele veiligheid van alle kinderen
2. Moet een kind een BSN-nummer hebben voordat ik het kan opvangen?
   • Nee dat hoeft niet, maar ze kunnen zich inmiddels wel inschrijven in het BRP (en dus een BSN aanvragen).
3. Heeft een Oekraïense vluchteling mogelijkheid tot het aanvragen van KOT?
   • Op dit moment niet. Er zal dan moeten worden voldaan aan de normale voorwaarden zoals de arbeidseis. Bovendien bestaat er geen recht wanneer de partner zich buiten de EU bevindt, wat hier in veel gevallen zo zal zijn.
4. Wie moet de opvang van een vluchtelingenkind betalen?
   • Zolang er geen recht op KOT is geldt: ouders kunnen het zelf inkopen, een gemeente kan ervoor kiezen om bijvoorbeeld een hele groep in te kopen en je kunt er als houder voor kiezen dit ‘om niet’ te doen. Ook is er de mogelijkheid voor een gezin om een beroep te doen op de gemeente via een sociaal-medische indicatie (SMI). De gemeente kan dan een vergoeding geven voor de kosten van kinderopvang.
5. Gaan vluchtelingkinderen straks voor op reguliere wachtlijstkinderen?
   • Dit is vooralsnog niet aan de orde en wordt niet naar gekeken op dit moment.
6. Mag ik op een andere locatie een activiteit verzorgen voor vluchtelingen?
   • Ja dat kan, zolang het geen kinderopvang is zoals bedoeld in de Wet Kinderopvang. Zoek hiervoor vooral contact binnen je lokale netwerk.
7. Kan ik Oekraïense vluchtelingen inzetten als arbeidskracht, bijv groepshulp?
   • Vooralsnog niet. Er worden op dit moment binnen de EU afspraken gemaakt over welke verblijfsstatus wordt verleend aan Oekraïense vluchtelingen. Klik hier voor meer informatie over het aanbieden van werk aan Oekraïense vluchtelingen.
8. Kinderen zijn mogelijk getraumatiseerd en spreken niet de Nederlandse taal. Hierbij kunnen we deskundigheid en ondersteuning goed gebruiken. Hoe kunnen we dit regelen?
   • Wij adviseren om hiervoor contact op te nemen met Vluchtelingenwerk. Zij hebben hier ervaring in en kunnen je koppelen aan de juiste persoon. Ook kunnen we van harte aanraden om informatie te raadplegen van bijvoorbeeld Pharos, Sardes, WarChild, NJI en Augeo (zie voor links onderaan dit artikel). Vorige week hebben we al gepubliceerd over hoe om te gaan met het onderwerp oorlog en hoe met kinderen hierover in gesprek te gaan. Klik hier voor het bericht.

Vragen specifiek voor gastouders
Na onze eerste berichtgeving van woensdag 9 maart is inmiddels bekend geworden dat het voor Oekraïense vluchtelingen mogelijk is zich in te schrijven in de BRP (Basisregistratie Personen). Daarmee ontvangen ze een BSN en kunnen ze een VOG aanvragen. Daarna kan er gekoppeld worden in het PRK.

Voor iedereen geldt: twijfel je of je verzekering iets dekt? Bel je verzekering. Iedere polis ziet er anders uit. Check dit voordat je aan de slag gaat.

• Kan ik Oekraïense vluchtelingen in mijn huis opnemen en dit combineren met mijn rol als gastouder?
  • Ja, dat kan. Wel moet goed worden nagedacht hoe dit op een verantwoorde manier kan worden gecombineerd met de opvangpraktijk. Zoek hierover afstemming met het GOB en met vraagouders. Als het doorgang kan vinden, gebruik daarvoor dan de vaste volgorde:
    1. Inschrijving vluchteling in het BRP (Basisregistratie Personen)
    2. Aanvraag VOG
    3. Registreren en koppelen in het PRK
  • Indien de opvang bij de vraagouder thuis plaatsvindt en de vraagouder wil vluchtelingen opnemen, hoeven huisgenoten en structureel aanwezigen op die locatie niet ingeschreven te staan in het PRK (artikel 1.56b lid 3 Wko).
• Kan ik Oekraïense kinderen opvangen in mijn gastouderopvang?
  • Indien een gastouder kinderen uit Oekraïne wil opvangen is dat mogelijk binnen het huidige wettelijk kader. Het is van belang dat de gastouder de opvang bespreekt met het gastouderbureau zodat de begeleiding erop kan worden afgestemd en de kwaliteit en veiligheid van de opvang gewaarborgd blijft. Ook vraagouders moeten hierbij betrokken worden. Daarbij is belangrijk:
    1. Dat het binnen de BKR past
    2. Je iets geregeld hebt voor wie dat betaalt (vooralsnog is er niks bekend over recht op KOT)
    3. Je goed hebt nagedacht over de sociaal-emotionele veiligheid van alle kinderen

Meer vragen?
Staat jullie vraag er niet tussen? Bel of mail ons en we zoeken het uit! Dit artikel zal in de komende weken worden aangevuld/uitgebreid met nieuwe informatie.

Handige links:

Klik hier voor info over registratie in het BRP (Basisregistratie Personen).

Klik hier voor info van Vluchtelingenwerk.

Klik hier voor informatie van het NJI.

Klik hier voor een uitgebreide handreiking van Pharos over vluchtelingen met specifiek info over KO.

Klik hier voor een speciale cursus van Augeo voor het steun bieden aan vluchtelingenkinderen.

Klik hier voor meer informatie van War Child.

Klik hier voor informatie van de Rijksoverheid over het opvangen van Oekraïners in Nederland.

Disclaimer: De informatie in dit artikel is met de grootst mogelijke zorgvuldigheid samengesteld. Aan de inhoud hiervan kunnen echter geen rechten worden ontleend. Betrokken partijen aanvaarden geen enkele aansprakelijkheid die zou kunnen voortvloeien uit de inhoud van dit document. Bij nadere vragen adviseren wij altijd om contact op te nemen met een jurist of advocaat gespecialiseerd in het onderwerp.